گزارش وضعیت اعتماد اجتماعی در کشور

مانا بزنگانی - مینا آقابیگی

اعتماد اجتماعی یکی از عناصر اساسی سرمایه اجتماعی است. بشر امروزین بدون اعتماد اجتماعی تا حد زیادی قادر به حیات اجتماعی نخواهد بود. اعتماد محصول تعهد است و پیشرفت و ترقی در جامعه زمانی میسر خواهد بود که در تعاملات اجتماعی افراد، اعتماد متقابل وجود داشته باشد. به عبارتی اعتماد اجتماعی لازمه شکل گیری پیوندها و معاهدات اجتماعی و ایجادکننده تعاون و همیاری است. همچنین اعتماد اجتماعی، مشارکت را در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی سرعت بخشیده و تمایل افراد را برای همکاری با گروه‌های مختلف جامعه افزایش می‌دهد. در مقابل فقدان اعتماد، بسیاری از مکانیسم‌های کنترل اجتماعی را مختل کرده و مسیر حل معضلات اجتماعی را مسدود می‌کند. بر این اساس سنجش اعتماد اجتماعی، جایگاه ویژه‌ای در پژوهش‌های مختلف به دست آورده است.

در این گزارش به مرور وضعیت اعتماد اجتماعی در ایران بر اساس گزارش نظرسنجی‌های مختلف خواهیم پرداخت. پیمایش ملی «سنجش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان»، «نظرسنجی بین‌المللی پیمایش ارزش‌های جهانی(wvs)» و «نظرسنجی‌های مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا)» در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

آخرین نظرسنجی انجام شده درباره اعتماد اجتماعی، در سال ۱۴۰۰ توسط مرکز افکارسنجی ایسپا انجام شده است. نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که تنها ۳۰.۲ درصد از مردم ایران معتقدند که «بیشتر مردم قابل اعتماد هستند».

مرور نتایج نظرسنجی ایسپا در سال‌های گذشته نشان می‌دهد روند نسبتاً ثابتی در نتایج این شاخص‌ طی سال‌های مختلف گزارش شده و دامنه تغییرات آن محدود بوده است.

این درحالی است که طبق نتایج پیمایش ارزش های جهانی (wvs) در سال ۱۳۸۰، حدود ۶۵ درصد افراد باور داشته اند که می توان به اکثر مردم اعتماد کرد. و طی تقریبا یک دهه در سال ۱۳۸۶ این عدد به ۱۱درصد و در سال ۱۳۹۹ به ۱۵درصد کاهش یافته است.

همچنین در موج دوم پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان که در سال ۱۳۸۳ منتشر شده است، گویۀ «به طور کلی فکر می کنید مردم تا چه حد قابل اعتماد هستند؟» مورد سنجش قرار گرفته است.  از بین ۴۴۴۱ پاسخ معتبر؛ ۲۸.۸ درصد گزینه کم، ۵۶.۹ درصد گزینه تاحدودی و ۱۴.۳ درصد گزینه زیاد را انتخاب کرده اند.

برای روشن‌تر شدن وضعیت اعتماد اجتماعی ایران می‌توان به وضعیت اعتماد اجتماعی در دیگر کشورها و جایگاه ایران در جهان اشاره کرد. طبق نتایج پیمایش ارزش های جهانی (World Value Survey) که در  طی سال های ۲۰۱۷-۲۰۲۰ انجام شده است، دانمارک با ۷۳.۹ درصد، نروژ با ۷۲.۲ درصد و فنلاند با ۶۸.۴  درصد بالاترین میزان اعتماد اجتماعی و زیمباوه با ۲.۱، آلبانی با ۲.۸ و نیکاراگوئه با ۲.۴ درصد نیز دارای کمترین میزان اعتماد عمومی هستند. ایران نیز بین ۸۹ کشور، در جایگاه ۵۹ ام قرار گرفته است.

کیو آنالتیکز؛ جهان از دریچه اعداد

انتهای پیام/